ಲೇಖನ
– ಜಯಶ್ರೀ.ಜೆ. ಅಬ್ಬಿಗೇರಿ
ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಉಪನ್ಯಾಸಕರು
ಬೆಳಗಾವಿ
ಮೊ: ೯೪೪೯೨೩೪೧೪೨
ಉದಯರಶ್ಮಿ ದಿನಪತ್ರಿಕೆ
ಈಗಿನ ಜೀವನ ಕಾದ ಹೆಂಚಿನ ಮೇಲೆ ನಿಂತಂತಿದೆ. ಪ್ರತಿದಿನ ಒತ್ತಡ ಆತಂಕ ಇದ್ದೇ ಇರುತ್ತದೆ. ಹೀಗಾಗಿ ನಾವೆಲ್ಲ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಮಾನಸಿಕ ಕಾಯಿಲೆಗಳಿಗೆ ಈಡಾಗುವುದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಎನ್ನುವಂತಾಗಿದೆ. ಇಂದು ಲಕ್ಷಾಂತರ ಜನರು ಖಿನ್ನತೆ ಮತ್ತು ಆತಂಕದಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಅದರ ಕಾರಣಗಳು ಹಲವು ಆಗಿರಬಹುದು. ಪ್ರೀತಿಪಾತ್ರರ ಹಠಾತ್ ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುವಿಕೆ. ಜೀವನಶೈಲಿಯ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ದುಃಖ, ಮಾನಸಿಕ, ದೈಹಿಕ ಅಥವಾ ಲೈಂಗಿಕ ಕಿರುಕುಳ, ಆನುವಂಶಿಕ ಸಂಬಂಧದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು, ಒತ್ತಡ ಅನಿಯಮಿತ ಜೀವನ ವಿಧಾನಗಳು ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣಗಳಾಗಿವೆ. ಖಿನ್ನತೆಯು ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ಒಂದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಕಾಯಿಲೆಯಾಗಿದ್ದು, ಸರಿಸುಮಾರು ೨೮೦ ಮಿಲಿಯನ್ ಜನರು ಖಿನ್ನತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ ಎಂದರೆ ನಂಬಲೇಬೇಕು.
ಖಿನ್ನತೆ ಎಂದರೆ..?
ಖಿನ್ನತೆಯು ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನಸ್ಥಿತಿಯ ಏರಿಳಿತಗಳಿಗಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ. ಖಿನ್ನತೆಯು ವೈದ್ಯಕೀಯ ಸ್ಥಿತಿಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಸೋಮಾರಿತನ. ಸಾಮಾನ್ಯ ದುಃಖ ಅಥವಾ ನಿರುತ್ಸಾಹಕ್ಕೆ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲ. ಇದು ಗಂಭೀರ ಆರೋಗ್ಯ ಸ್ಥಿತಿಯಾಗಬಹುದು. ಇದು ಬಾಧಿತ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ಬಹಳವಾಗಿ ನರಳುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ವ್ಯಸನ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಮಯದವರೆಗೆ ಇದ್ದಾಗ ಮನಸ್ಸಿನ ಮೇಲೆ ಆಗುವ ದಾಳಿಯೇ ಖಿನ್ನತೆ. ಖಿನ್ನತೆಯಲ್ಲಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿ ಮಾತ್ರ ಅಲ್ಲ ಆತನ ಸುತ್ತಲಿನವರನ್ನು ಕಂಗೆಡುಸುತ್ತದೆ. ಖಿನ್ನತೆ ಒಂದು ವ್ಯಕ್ತಿ ಒಂದು ಸಂದರ್ಭ ಇಲ್ಲವೇ ಒಂದು ವಿಷಯವಾದರೆ ದೂರ ಸರಿಯಬಹುದು.
ಖಿನ್ನತೆಯ ಲಕ್ಷಣಗಳು
ಕೆರಳಿಸುವ ಮನಸ್ಥಿತಿ.ನಿದ್ರೆಯ ತೊಂದರೆಗಳು: ಹೆಚ್ಚು ಅಥವಾ ಕಡಿಮೆ ನಿದ್ರೆ; ಹಗಲಿನಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ನಿದ್ರಿಸುವುದು ಆಸಕ್ತಿಯ ಸಂಪೂರ್ಣ ನಷ್ಟವೂ ಆಗಬಹುದು. ಆನಂದದಾಯಕವಾಗಿದ್ದ ವಸ್ತುಗಳಿಂದ ಹಿಂತೆದುಕೊಳ್ಳುವುದು. ಯಾವುದರಲ್ಲೂ ಸ್ಪಷ್ಟತೆ ಇಲ್ಲ ಅಂದರೆ ಅನಿರ್ಧಿಷ್ಟತೆ. ಸಾಮಾಜಿಕವಾಗಿ ನಿಮ್ಮನ್ನು ನೀವು ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಅಸಮರ್ಥತೆ. ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸದ ಕೊರತೆ. ಕಡಿಮೆ ಪ್ರೇರಣೆ. ಅತಿಯಾದ ಅಪರಾಧ ಅಥವಾ ಅವಾಸ್ತವಿಕವಾಗಿ ಕಡಿಮೆ ಸ್ವಯಂ-ಚಿತ್ರಣ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಕಡಿಮೆ ಶಕ್ತಿ, ಸ್ವ-ಆರೈಕೆಯಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆ ತೀರ ಕೆಟ್ಟದಾದ ಏಕಾಗ್ರತೆ, ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆಯಲ್ಲಿ ತೀವ್ರವೆನಿಸುವಷ್ಟು ಕುಸಿತ. ತಪ್ಪಿತಸ್ಥ ಮತ್ತು ನಿಷ್ಪ್ರಯೋಜಕ ಭಾವನೆಗಳು. ಆಯಾಸ ವಿವರಿಸಲಾಗದ ದೇಹದ ನೋವು.
ಹಸಿವಿನ ಬದಲಾವಣೆಗಳು
ಹೆಚ್ಚು ಅಥವಾ ಕಡಿಮೆ ತಿನ್ನುವುದು. ಕೆಲವು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಜನರು ತಮ್ಮ ಮನಸ್ಥಿತಿಯ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ದೈಹಿಕ ಲಕ್ಷಣಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಸುಲಭವಾಗಿ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಬಹುದು.
ಖಿನ್ನತೆ ಮತ್ತು ಆತ್ಮಹತ್ಯೆ
ವಿಷಾದನೀಯ ಸಂಗತಿಯೆಂದರೆ ಖಿನ್ನತೆಯು ಆತ್ಮಹತ್ಯೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು. ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ೭೦೦,೦೦೦ ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಜನರು ಆತ್ಮಹತ್ಯೆಯಿಂದ ಸಾಯುತ್ತಾರೆ. ಇನ್ನೊಂದು ಆಶ್ಚರ್ಯಕರ ಸಂಗತಿಯೆಂದರೆ, ೧೫-೨೯ ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸಿನವರ ಸಾವಿಗೆ ನಾಲ್ಕನೇ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣ ಆತ್ಮಹತ್ಯೆ. ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಳನ್ನು ತಿಳಿದಿದ್ದರೂ ಕಡಿಮೆ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಮ ಆದಾಯದ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ೭೫% ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಜನರು ಯಾವುದೇ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯನ್ನು ಪಡೆಯುವುದಿಲ್ಲ. ಇನ್ನು ಆದಾಯ ಹೊಂದಿದ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಖಿನ್ನತೆಯನ್ನು ಅನುಭವಿಸುವ ಜನರು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸರಿಯಾಗಿ ರೋಗ ನಿರ್ಣಯ ಮಾಡಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ದೇಹಕ್ಕಾದ ಗಾಯ ಕಾಣಿಸುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಆದ ನೋವು ಕಾಣಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಅದು ಬಹಳ ಆಳವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಹಾಗೆ ನೋಡಿದರೆ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರೂ ಖಿನ್ನತೆಯನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿಯೇ ಇರುತ್ತಾರೆ. ಅದರ ಪ್ರಮಾಣ ಮಾತ್ರ ಹೆಚ್ಚು ಕಡಿಮೆ ಆಗಿರುತ್ತದೆ. ತೀವ್ರ ಆತಂಕಕ್ಕೊಳಗಾಗುವುದು. (ಪ್ಯಾನಿಕ್ ಅಟ್ಯಾಕ್)ಸ್ವಯಂ ಹಾನಿ ಸೇರಿದಂತೆ ಆತ್ಮಹತ್ಯಾ ಆಲೋಚನೆಗಳು ಬರುವವು. ಅಂದ ಹಾಗೆ ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಒಳಗಾದವರೆಲ್ಲ ಆತ್ಮಹತ್ಯೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ನೆನಪಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವುದು ಬಹಳ ಮುಖ್ಯ. ಯಾವುದೇ ಆತ್ಮಹತ್ಯಾ ಅಥವಾ ಸ್ವಯಂ ಹಾನಿ ವರ್ತನೆಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸದಿದ್ದರೂ ಸಹ ನೀವು ಇನ್ನೂ ಸಹಾಯವನ್ನು ಪಡೆಯಬಹುದು. ರೋಗ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಮೇಲೆ ತಿಳಿಸಿದಂತೆ ತೀವ್ರ ಇಲ್ಲವೇ ನಿರಂತರವಾಗಿಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ನಮ್ಮ ಮನಸ್ಥಿತಿಯ ನಿರ್ಧಾರ ನಮ್ಮ ಕೈಯಲ್ಲೇ ಇರುವಾಗ ಸಂತೋಷ ದುಃಖಗಳನ್ನು ನಾವೇ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಲ್ಲವೇ? ಮೇಲ್ನೋಟಕ್ಕೆ ಸುಲಭವೆನಿಸಿದರೂ ಅಷ್ಟೇ ಕಷ್ಟವಾಗಿದೆ. ಹಾಗಂತ ಅಸಾಧ್ಯವೇನಲ್ಲ.
ಹಾಗಾದರೆ ಈ ಖಿನ್ನತೆಯಿಂದ ಹೊರಬರುವುದು ಹೇಗೆ ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆ ಕಾಡುತ್ತದೆ. ಆ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಉತ್ತರವಾಗಿ ಇಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಸಲಹೆಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿದೆ.
ಕೌಶಲ ಅಭ್ಯಾಸ
ಖಿನ್ನತೆಯನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಿರುವಾಗ ದಿನಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ಕೌಶಲಗಳು ಮತ್ತು ತಂತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಅನೇಕವನ್ನು ತಜ್ಞರು ಶಿಫಾರಸ್ಸು ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಖಿನ್ನತೆಯು ಯಾವುದನ್ನು ಮಾಡಲು ಪ್ರೇರೇಪಿಸುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ತಿಳಿಯುವುದು ಮುಖ್ಯವಾಗಿದೆ. ಬೇರೆ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ನೀವು ಅರ್ಧ ದಾರಿ ತಲುಪುವುದರಲ್ಲಿ ಪ್ರೇರೇಪಿಸದೇ ಅನುಭವಿಸುವುದು ಸಹಜ ಎಂದು ತಿಳಿಯುವಿರಿ. ನಿಯಮಿತ ನಿದ್ರೆಯ ವೇಳಾಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಇರಿಸಿಕೊಳ್ಳಿ. ನಿಮ್ಮ ಮೆದುಳು ಅರೆನಿದ್ರಾವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿರುವಾಗ ತಡರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಬೇಡಿ. ನಿಭಾಯಿಸುವ ಕೌಶಲ್ಯಗಳನ್ನು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುವಾಗ ನೀವು ಖಿನ್ನತೆಯನ್ನು ಜಯಿಸುವ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿದ್ದೀರಿ ಎಂದು ತಿಳಿಯಿರಿ.
ಸೇವೆ
ಕೆಲಸವಿಲ್ಲದ ಖಾಲಿ ಮನೆ ದೆವ್ವಗಳ ವಾಸಸ್ಥಾನ ಆದ್ದರಿಂದ ಯಾವಾಗಲೂ ಕ್ರಿಯಾಶೀಲರಾಗಿರಿ. ವೈಯಕ್ತಿಕ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಅರ್ಥವನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿ ಸೇವೆಗಿಂತ ದೊಡ್ಡ ಮಾರ್ಗವಿಲ್ಲ. ಹೀಗಾಗಿ ನಿಮಗಿಂತ ದೊಡ್ಡದನ್ನು ಸೇವೆ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಅರ್ಥವನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಿ. ಸೇವೆಯು ನೋಡಲು ದೊಡ್ಡದಾಗಿರಬೇಕಿಲ್ಲ. ಎಂಬುದನ್ನು ನೆನಪಿಡಿ.
ಗುರಿಗಳು
ಬಹುತೇಕ ಜನರು ಗುರಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡುವಾಗ ತಪ್ಪಿತಸ್ಥರೆಂದು ಭಾವಿಸುತ್ತಾರೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಅವರು ಅಸಮಂಜಸ ಅಥವಾ ಕಾರ್ಯ ಸಾಧ್ಯವಲ್ಲದ ಗುರಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ. ಒಂದು ಗುರಿಯು ಕಾರ್ಯ ಸಾಧ್ಯವಾಗಬೇಕೆಂದರೆ ಅದು ನೀವು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವಂತಿರಬೇಕು. ವಾಸ್ತವಿಕವಾಗಿರಬೇಕು. ಅಳೆಯಲು ಬರುವಂತಿರಬೇಕು. ಗುರಿಯಲ್ಲಿ ಏನಾದರೂ ತಪ್ಪಿದಲ್ಲಿ “ಇದರಿಂದ ನಾನು ಏನು ಕಲಿಯಬಹುದು.” ಎಂದು ಯೋಚಿಸಬೇಕು. ನಿಮ್ಮ ಪ್ರಗತಿಯನ್ನು ಇತರರೊಂದಿಗೆ ಹೋಲಿಸುವಾಗ ಜಾಗರೂಕರಾಗಿರಿ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ನಾವು ನಮ್ಮ ದೊಡ್ಡ ದೌರ್ಬಲ್ಯವನ್ನು ಮತ್ತೊಬ್ಬರ ದೊಡ್ಡ ಶಕ್ತಿಯೊಂದಿಗೆ ಹೋಲಿಸುತ್ತೇವೆ. ಇದು ಉಚಿತವಲ್ಲ.
ಘಟನೆ
ಕಳೆದು ಹೋದುದರ ಬಗ್ಗೆ ಮುಂದೆ ಆಗಲಿರುವುದರ ಕುರಿತು ಚಿಂತಿಸಬೇಡಿ. ಖಿನ್ನತೆಯ ಮನಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಇರುವುದನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಬೇಡಿ. ಪ್ರತಿದಿನ ಆರೋಗ್ಯಕರ ಹವ್ಯಾಸವನ್ನು ನಿಗದಿಪಡಿಸಿ. ಸರಿಯಾದ ಮನೋಭಾವದಿಂದ ಮಾಡಲು ಮರೆಯದಿರಿ. ಕೃತಜ್ಞತೆಯನ್ನು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಿ. ಇಂದು ಏನಾಯಿತು ಎಂಬುದನ್ನು ತಿಳಿಯಲು ಸಮಯ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಿ. ತಪ್ಪುಗಳು ಎಲ್ಲಿ ಆಗಿವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಗಮನಿಸಿ. ಕೃತಜ್ಞತೆಗಾಗಿ ಜರ್ನಲ್ ಅನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವುದ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿ. ನೀವು ಉಳಿದೆಲ್ಲವನ್ನು ಪಡೆದಿರುವುದಕ್ಕೆ ಕೃತಜ್ಞರಾಗಿರಬೇಕು. ಎಂದರೆ ಕೃತಜ್ಞತೆಯು ನಿಮ್ಮ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಅಂತ ಅರ್ಥವಲ್ಲ. ಆದರೆ ಕೃತಜ್ಞತೆಯು ಬಾಳಿನತ್ತ ಹೊಸ ಹುಮ್ಮಸ್ಸನ್ನು ಚೈತನ್ಯವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ ಎಂಬುದು ಸತ್ಯ.
ಪ್ರಸ್ತುತದಲ್ಲಿ ಉಳಿಯಿರಿ
ನಿನ್ನೆಯಲ್ಲಿ ಕಳೆದುಹೋಗುವುದು ಇಲ್ಲವೇ ನಾಳೆ ಹೇಗೋ ಏನೋ ಎಂದು ಚಿಂತಿಸುವುದು ಬದುಕಿನ ದಾರಿಯನ್ನು ತಪ್ಪಿಸುತ್ತದೆ. ಪ್ರಸ್ತುತದಲ್ಲಿ ಉಳಿಯುವುದು ಜೀವನದ ಬಂಡಿಯನ್ನು ಸರಿಯಾದ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿ ಮುನ್ನುಗ್ಗುವಂತೆ ಮಾಡಬಲ್ಲದು. ಪ್ರಸ್ತುತದಲ್ಲಿ ಉಳಿಯುವುದನ್ನು ಸಾವಧಾನತೆ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಿಮಗೆ ಸಾಧ್ಯವಾದಷ್ಟು ಉತ್ತಮವಾಗಿ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸ್ವಯಂ ತೀರ್ಪಿನೊಂದಿಗೆ ಇಲ್ಲದಿರಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿ. ನಿಮ್ಮನ್ನು ವರ್ತಮಾನಕ್ಕೆ ನಿಧಾನವಾಗಿ ಹಿಂತಿರುಗಿಸಿ.’ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸ್ವಯಂ ಸಹಾನುಭೂತಿ ಹೊಂದಿರುವ ಜನರು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸ್ವಾಭಿಮಾನ ಅಥವಾ ಆತ್ಮ ವಿಶ್ವಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ. ಎಂದು ಸಂಶೋಧನೆ ತೋರಿಸಿದೆ. ‘
ವ್ಯಾಯಾಮ
ವಾರಕ್ಕೆ ಐದು ಬಾರಿ ಕನಿಷ್ಟ ೩೦ ನಿಮಿಷಗಳ ಮಧ್ಯಮ ವ್ಯಾಯಾಮವನ್ನು ಮಾಡುವುದರಿಂದ ಉತ್ತಮ ಮನಸ್ಥಿತಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಬಹುದು. ಇದು ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ ಸೇವಿಸುವ ಆಹಾರ ಪಾನೀಯದ ಪ್ರಕಾರವೂ ಸಹ ನಿಮ್ಮ ಮನಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಪ್ರಭಾವಿಸುತ್ತದೆ ಎಂಬುದರ ಬಗ್ಗೆ ಗಮನವಹಿಸಿ. ಜಂಕ್ ಫುಡ್ ಎನರ್ಜಿ ಡ್ರಿಂಕ್ಸ್ ಗಳನ್ನು ಸೇವಿಸಿದರೆ ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಒಳಗಾಗುತ್ತೀರಿ. ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಚಿಂತನೆ ಧ್ಯಾನ ಮತ್ತು ದೈಹಿಕ ವ್ಯಾಯಾಮಗಳಿಂದಲೂ ಖಿನ್ನತೆಯಿಂದ ಹೊರಬರಬಹುದು.
ಸಂಬಂಧಗಳು
ನಿಮ್ಮ ಏಳ್ಗೆಯನ್ನು ಬಯಸುವ ಜನರೊಂದಿಗೆ ನಿಮ್ಮ ಹಿತೈಷಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಆಗಾಗ್ಗೆ ಸಂವಹನ ನಡೆಸಿ. ಏಕಾಂಗಿಯಾಗಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯ ಕಳೆಯುವುದು ಸರಿಯಾದರೂ ಸಮತೊಲನವನ್ನು ಕಾಪಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಅವತ್ಯ. ನಿಮ್ಮನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಡಿ. ನೀವು ಖಿನ್ನತೆಯಿಂದ ಹೊರಬರುತ್ತಿದ್ದೀರಿ ಎಂಬ ಅಳಿಸಲಾಗದ ಛಾಪನ್ನು ಸದಾಕಾಲ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಿ. ಸಫಲತೆಯ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಸದಾ ಯೋಚಿಸುತ್ತಿರಿ. ಆಗ ನೀವು ಖಂಡಿತ ಖಿನ್ನತೆಯಿಂದ ಹೊರಬರು ಶಕ್ತರಾಗುತ್ತೀರಿ. ಉತ್ತಮತೆಯನ್ನು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಿ ಮತ್ತು ಪಡೆಯಿರಿ. ನವೋಲ್ಲಾಸದ ಜೀವನ ಖಂಡಿತ ನಿಮಗಾಗಿ ತೆರೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.
